Deve Güreşi Bir Tutkudur Bodrum'da

Tüm Ege bölgesinde olduğu gibi Deve Güreşleri Bodrum ve yörelerinde de kış mevsimleri heyecanla ve bir şölen havası eşliğinde gerçekleşir. 

Bu gelenek özellikle aralık ve mart ayları boyunca sırayla Bodrum’un tüm beldelerinde birer hafta arayla ve pazar günleri geniş meydanlarda ve spor sahalarında büyük bir katılım ve coşkuyla izlenir. 

Yerli halk, güreşlerde yöreye has körüklü çizme, külot pantolon ve köşeli şapka giyip, bu şapkaya “poçu” denilen Buldan işi ipek bir örtüyü özel bir biçimde bağlarlar. Güreş alanının dışında ayrı bir eğlence olur. Her türlü çalgı bulunur. Kavurmalar yenilip içki içilir; yöresel efe oyunları sergilenir.

Yüzyıllardır bu bölgenin geleneklerinden biri olan deve güreşlerinin kış aylarına denk gelmesi ise tülülerin kızmaya başladığı dönemler olmasından ileri geliyor. Her deve güreşmiyor. Güreşenlere tülü deniyor ve tülüler, tek hörgüçlü dişi yoz develer ile buhur denilen çift hörgüçlü erkek develerin çiftleşmesinden elde edilen erkek develer oluyor. Güreşlerde “Arısoy” ya da “Arıkan” adı verilen safkan tülüler dövüşüyor. 

Güreş Süreci

“Güreş Düzenleme Komitesi” organizasyonu başından sonuna kadar takip eder. Hangi bölgelerin meşhur deve sahiplerinin davet edileceği kararlaştırılır. 

Ünlü tülüler, her zaman daha çok ilgi çeker ama getirmek için ününe göre “yol parası” da vermek gerekir. 

Ortaya konulan ödül büyük olursa ünlü tülülerin katılımı da yüksek olur haliyle... Hakem heyetleri, baş urgancı, ağız bağcı gibi kişiler seçilir, ortaya para ödülleri konur, ödül olarak para yanında verilen halılar seçilir. 

Deve güreşleri tıpkı yağlı güreşler gibi çeşitli kategorilerde yapılır. Örneğin “Ayak” yeni yetişen develerin yarıştığı bir sınıf. Orta, Başaltı, Usta Dövüşçü Develer ve Baş olmak üzere dört sınıfta gerçekleşir. 

Develer rakiplerini çeşitli yöntemlerle mağlup eder ve oyunu kazanır. 

Galibiyet şekilleri şöyledir:

Kaçırtarak: Büyük olan deve heybetiyle, rakibini korkutarak, sindirerek “kaçırtır”. 

Bağırtarak: Bir güreş oyunu kurarak rakibini zor durumda bırakır, rakibi “bağırtarak” yener. 

Yıkarak: Bu yöntemde ise güreş oyunu ile rakibinin üstüne çökerek, yıkar ve galibiyete ulaşır. 

Hakem heyeti oyunları Muşat, Bağ, Çatal, Makas, Kol Atması, Tam Bağ, Yarım Bağ, Düz Çengel, Çengel, Tekçi, Kol Kaldırma gibi gerçekleşen pozisyonları değerlendirerek neticelendirir. 

Duyurular, afişler, bez afişler derken bu organizasyonun kolay olmadığını görürüz. 

Deve Güreşlerinde geleneksel ritüeller değişmeden günümüze ulaşmış. Süsleme biçimleri göz alıcı ve renkli, şenlikler ise davul zurna eşliğinde zeybekler ile devam eder. Develerin üstlerine süs amacı ile asılan çanların bolluğu da bu cümbüşe daha bir renk katar. 

“Halı Gecesi”nde deveciler, organizasyon komitesi, hakemler ve yöre halkı bir araya gelir, eğlenir, içki içer. Güreş öncesi yapılan develeri gezdirme ise ayrı bir seremonidir. 

Şenlikler boyunca her deve, performanslarını korumak amacıyla en fazla günde bir kez 10 veya 15 dakika güreşir. 

Aslında güreşlerin amacı tam anlamıyla eğlenmek, seyirlik bir organizasyonu başarmak, yöre halkını bir araya getirmek ve yüzyıllardır süren bir geleneği devam ettirmek. 

Bodrum yarımadasında güreşler için deve yetiştiren başta aileden deveci Osman Özsavran (Deli Halil) olmak üzere birçok ünlü deveci bulunur. 

Özellikle Ortakent yöresi devecilerin bol olduğu bir belde.